Wat gebeurt er bij een nucleair ongeval?
Als er ondanks alle veiligheids- en beveiligingsmaatregelen toch iets misloopt in een nucleaire installatie, treden er verschillende procedures en noodplannen in werking. Deze moeten ervoor zorgen dat de gevolgen van het ongeval beperkt blijven. Héél uitzonderlijk kan er een radioactieve uitstoot zijn in de lucht, in het water of op de bodem. Radioactiviteit kan je niet zien, ruiken, proeven of voelen. Bij vrijkomen van radioactieve stoffen is er kans op besmetting of bestraling.
- Bij besmetting zijn er radioactieve deeltjes op je huid of kleding terechtgekomen (uitwendig) of heb je ze ingeademd of ingeslikt (inwendig).
- Bij bestraling heb je geen rechtstreeks contact met radioactieve deeltjes, maar straalt er radioactiviteit vanop afstand op je lichaam.
Dit kan je enigszins vergelijken met het nemen van een röntgenfoto, waarbij je wordt blootgesteld aan een beperkte dosis straling.
De risico’s bij een nucleair ongeval zijn hoofdzakelijk risico’s op lange termijn (bv. verhoogde kans op kanker).
Je kan jezelf het beste beschermen tegen besmetting of bestraling door te schuilen in het dichtstbijzijnde gebouw.
Wat kan jij doen?
1. GA NAAR BINNEN EN BLIJF BINNEN.
Schuilen is de beste manier om je te beschermen. Ga binnen in het dichtstbijzijnde gebouw. Blijf binnen tot je bericht krijgt dat het opnieuw veilig is.
2. SLUIT RAMEN, DEUREN EN ZET VENTILATIESYSTEMEN AF.
Neem bij voorkeur plaats in een centrale ruimte, op het gelijkvloers. Muren en plafonds bieden een betere bescherming dan ramen.
3. LUISTER NAAR DE AANBEVELINGEN VAN DE OVERHEID.
Informeer je over de juiste maatregelen via radio, TV, de officiële websites en sociale media.
VOOR
Je kan nu al enkele acties ondernemen om je te beschermen:
a. Schrijf je in op BE-Alert (www.be-alert.be). Zo kan je bij een noodsituatie verwittigd worden.
b. Informeer je op www.nucleairrisico.be
c. Als je binnen een zone van 20 kilometer rondom een nucleaire installatie woont, haal dan jodiumtabletten bij jouw apotheker.
NA
Een nucleair ongeval kan een impact hebben op bijvoorbeeld voedsel of drinkwater. Volg de instructies van de overheid.
Jodiumtabletten
Bij een nucleair ongeval kan er radioactief jodium vrijkomen. Via de luchtwegen of via voedsel kan dit in het lichaam terechtkomen. De schildklier neemt dit jodium op. De kans op kanker of andere aandoeningen neemt dan toe.
Door op het juiste moment jodiumtabletten met stabiel, niet-radioactief jodium in te nemen (figuur A), zorg je ervoor dat je schildklier geen onstabiel, radioactief jodium meer kan opnemen. Zo blijft je schildklier beschermd. Het teveel aan jodium (radioactief en niet-radioactief) plas je uit. Jodiumtabletten werken dus enkel als je ze op het juiste moment inneemt. Neem jodiumtabletten nooit op eigen initiatief in. Wacht steeds op de aanbevelingen van de overheid!
Jodiumtabletten bieden enkel bescherming tegen radioactief jodium, niet tegen andere radioactieve stoffen. Daarom blijft het heel belangrijk dat je snel gaat schuilen. Ook als je geen jodiumtabletten in huis hebt blijf je best binnen.
VOOR WIE?
In België kan je gratis preventief jodiumtabletten halen bij de apotheker. Het is belangrijk je te beschermen tegen radioactief jodium:
- Als je dichtbij een nucleaire installatie woont.
Inwoners van gemeenten in een zone van 20 kilometer rondom een nucleaire installatie (10 kilometer voor IRE Fleurus) halen best jodiumtabletten in huis. - Als je jonger dan 18 jaar bent. Hoe jonger je bent, hoe kwetsbaarder je bent voor de gevolgen van radioactief jodium. In heel België krijgen kinderen en jongeren tot 18 jaar, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven het advies om een doosje jodiumtabletten af te halen.
- De jongvolwassenen tussen 18 en 40 jaar zijn minder kwetsbaar dan kinderen en lopen een lager risico.
- Het risico om schildklierkanker te ontwikkelen na blootstelling aan radioactief jodium is zeer laag bij mensen ouder dan 40 jaar, terwijl het risico van schildklierfunctiestoornissen na inname van stabiele jodiumtabletten bij hen net groter is. Ben je dus ouder dan 40 jaar, heb je reeds een verstoorde schildklierfunctie of ben je allergisch aan jodium? Vraag raad aan je huisarts (bij een volgend bezoek) over de mogelijke bijwerkingen van jodium. Het is mogelijk dat de inname van jodiumtabletten voor jou helemaal niet aangeraden is.
HOE INNEMEN?
Afhankelijk van jouw leeftijd, moet je een andere dosis innemen.
0 - 1 maand: 1/4 tab
1 maand - 3 jaar: 1/2 tab
3 - 12 jaar: 1 tab
12 - 40 jaar: 2 tab
bij zwangerschap of borstvoeding: 2 tab
Los de jodiumtablet op in een beetje water.
Voeg deze oplossing toe aan een grotere hoeveelheid drank (bv. water, fruitsap of (moeder)melk) .
Wil je nog wat meer info?
www.nucleairrisico.be